Ünye Kalesi
Ünye Kalesi, şehrin Turistik yerlerinden biri olmakla beraber özenli bir şekilde bakıma tabi tutulmamaktadır. Kale tarih boyunca değişik kavimler tarafından tadilat görerek kullanılmıştır. Ünye – Niksar(Niksar Caddesi) yolu üzerinde hemen yol kenarında bulunan 300 metre civarında yüksekliği bulunan bir kaledir.
Kalenin bir özelliğide büyük bir kısmının sadece bir kayadan oluşmasıdır. Üzerinde sadece taş değil ağaçlarında bulunması hoş bir güzellik katıyor kaleye. Kaleye bayrak Cumhuriyet Yıllarında dikilmiştir. Yukarıda gördüğünüz fotoğraf Kalenin Anayol üzerinden değil Kale Köyü’nden çekilmiş bir fotoğrafıdır; bu fotoğraftan Kale Surlarını ve Kaya Mezarı denilen yeri daha rahat görebilirsiniz. Kalede bilindiği üzere iki adet tünel bulunuyor. Kale, Ünye’de daha da eskiyip yıkılmadan; elden ayaktan düşmeden gidilmesi-görülmesi gereken yerlerden biri. Şuan için bir dolmuş hattı bulunmasa bile Taksi veya kendi arabanızla şehir merkezinden 6 kilometre kadar uzaklıktaki Kale’ye ulaşabilirsiniz. Anayol’dan Kalenin yoluna saptığınızda bir kilometrelik bir mesafeniz kalıyor.
Uzmanlara göre kale eskiden Yanardağ vazifesi görüyormuş fakat faaliyetini tamamladığında kraterlerinden yüksek bir tepe oluşturmuş ve kale bu tepeye inşaa edilmiş.
Kalenin ilk inşâ tarihi M.Ö. 250 yıllarındadır. İran Kökenli bir Pontus Kral’ı olan 2. Mitradates tarafından yaptırılmıştır.
Kaleyi bu bölge’de yaşayan her kavim kendilerine göre değiştirerek kullanmıştır. Kimi uzun süre kimi kısa süre kalabilmiştir.
Kale’de bulunan bir diğer ayrıntı ise Kral Kaya Mezarları. Bu mezarlar sütun gibi dimdik kayaların 10 metre yukarısına oyularak yapılmış mezarlardır. Bu sütun gibi kayaların sonradan tıraşlandığı da söylenmektedir. Kalenin giriş kapısının 5 metre kadar gerisinde solunuzda görebilirsiniz. Bu mezarların yapılışını araştırmacılar; işcilerin halatlar vasıtasıyla çalışarak yaptığını söylemişlerdir. Gidip gördüğünüzde aksinin zaten düşünülemez olduğunu anlayacaksınız. Bu mezarların yapılış tarihinin 6. Yüzyıl olduğu sanılmaktadır.
Kale 10. Yüzyıl’a gelindiğinde Roma ve Pontus Devletleri tarafından uzunca bir süre kullanılmıştır. Duvarlarda ve Surlardaki Mimari bunu bize göstermektedir. Roma ile Pontus savaşların çoğu Turhal, Zile ve Niksar civarında yapıldığını bildiğimiz için bu kale’de Askeri Mühimmat ve Yiyecek depolandığını’da düşünebiliriz. Zaten Kale’de bunları yapabileceğiniz dehlizler de bulunuyor.
Kalenin sahipliğini yapan krallardan Mitridat, yeni bir savaş yapılacağı zaman Sinop veya Trabzon’dan baştan yük ile yola çıkmayıp tüm mühimmatları buradan alıp savaşa gittiği bilinmektedir. Bu sırada kaledekiler erzakları yola kadar indirip teslim ederlermiş.
Kaleye son halini Osmanlı Devleti vermiştir. Giriş kapısı Osmanlı’ya aittir ve surlar son kez Osmanlı Tarafından güçlendirilmiştir.
Kalede bunların dışında Mağaralar ve Kuyular’da bulunmaktadır.
